Rối loạn
thần kinh thực vật đã được nói đến vào những năm cuối của thế kỷ 19 và
đầu thế kỷ 20 với chẩn đoán thấy chủ yếu ở những phụ nữ được gọi là có
thần kinh yếu. Trong chiến tranh thế giới thứ nhất, các bác sĩ dùng từ
này để chỉ những triệu chứng mà nay người ta thường thấy ở những người
có rối loạn liên quan đến stress với các triệu chứng mệt mỏi, yếu trong
cơ thể, hoa mắt, chóng mặt, dễ ngã. Những lúc như vậy, họ thường được
bác sĩ khuyên là nên nghỉ ngơi tại giường.
Cấu tạo của hệ thần kinh thực vật
Hệ thần
kinh thực vật được cấu tạo bởi nhiều thành phần khác nhau. Một vài phần
giúp chúng ta có thể suy nghĩ, kiểm soát cảm xúc, sự vận động của cơ thể
và giữ cân bằng của cơ thể. Hệ này xuất phát từ vùng dưới đồi (là một
khu vực ở sâu trong não) và từ tủy sống.
Hệ thần
kinh thực vật gồm hệ thần kinh giao cảm và hệ thần kinh phó giao cảm. Sự
mất cân bằng của hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm dẫn đến bệnh lý
của hệ thần kinh thực vật.
Nguyên nhân của rối loạn thần kinh thực vật
Rối loạn thần kinh thực vật là sự mất cân bằng của 2 hệ thống thần
kinh giao cảm và phó giao cảm. Hai hệ thống này về cơ bản gần như trái
ngược nhau nhưng đôi khi có tác dụng hiệp đồng ở phạm vi hẹp.
Tác động
của hệ thần kinh giao cảm rất đa dạng trên hệ tim mạch (làm co mạch,
tăng huyết áp mạch nhanh kích thích tiết mồ hôi); trên hệ hô hấp (làm
nhịp thở nhanh, nông). Vì vậy khi cường chức năng giao cảm sẽ gây hồi
hộp, trống ngực mạnh, tăng huyết áp, vã mồ hôi, giảm co bóp và tiết dịch
đối với một số cơ quan tiêu hóa như dạ dày, túi mật, ruột, dịch vị dạ
dày...; co thắt cơ trơn phế quản...
Tác dụng
của hệ phó giao cảm thì ngược lại, khi cường chức năng phó giao cảm sẽ
làm chậm nhịp tim, tăng co thắt và tăng tiết dịch vị...
Bình thường
có sự cân bằng giữa hai hệ thống giao cảm hoặc phó giao cảm duy trì các
chức năng bình thường của cơ thể. Khi có rối loạn, việc điều trị chủ
yếu để tạo sự cân bằng trở lại giữa hai hệ thống này.
Nguyên nhân gây ra rối loạn thần kinh thực vật vẫn chưa được hiểu biết đầy đủ, nhưng nó có thể bao gồm những nguyên nhân sau:
Những bệnh
do nhiễm virut; Những tổn thương ở não; Di truyền; Những tư thế không
tốt của cơ thể, ví dụ như gây ra áp lực đối với những động mạch quan
trọng hoặc tạo áp lực đối với những dây thần kinh quan trọng của cơ thể;
Tiếp xúc với những hóa chất độc hại; Khi có thai; Bệnh di truyền của tổ
chức liên kết, đặc biệt là hội chứng Ehlers - Danlos; Bệnh lý tự miễn,
đặc biệt là bệnh đái tháo đường; Những bệnh lý thoái hóa thần kinh, ví
dụ như bệnh Parkinson; Những bệnh lý chấn thương hoặc tổn thương làm tổn
hại hệ thần kinh thực vật, ví dụ chấn thương sọ não, chấn thương tủy
sống.
Những biểu hiện thường gặp
Biểu hiện
của rối loạn thần kinh thực vật rất phong phú, đa dạng và thay đổi tùy
theo từng người. Có những người cảm thấy cuộc sống vẫn bình thường đối
với những rối loạn này nhưng có những người thì cảm thấy những rối loạn
này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của họ. Những biểu hiện đó
bao gồm: cảm thấy đầu óc chếnh choáng hoặc hoa mắt, chóng mặt; Rối loạn
giấc ngủ, thường là mất ngủ; Hay đi đái dắt; Ăn nhanh no; Thể hiện một
sự nhạy cảm với ánh sáng quá mức; Đối với nam giới không có khả năng
cương cứng dương vật; Rối loạn vận mạch ở da, da nổi mẩn đỏ; Dễ bị rám
nắng; Nhịp tim nhanh hoặc có khi là nhịp chậm; Hay đi tiểu tiện, kể cả
ban ngày hay ban đêm; Thường xuyên có cảm giác buồn nôn; Rối loạn cương
cứng dương vật; Ra mồ hôi quá nhiều; Táo bón hoặc tiêu chảy; Cảm thấy
mệt mỏi quá mức; Cảm giác lo âu hoặc hoảng hốt sợ hãi; Tụt huyết áp tư
thế, đôi khi có thể dẫn đến ngã đột ngột; Đau ngực, cảm giác khó thở;
Đau dây thần kinh; Khô miệng...
Chẩn đoán rối loạn thần kinh thực vật :
Các khám
xét hiện tại không đửaa được tiêu chuẩn đánh giá tổn thương của Hệ thần
kinh thực vật, tại Việt Y Đường thông qua máy định hướng chẩn đoán Ddfao
pro 3 D quét kiểm tra 3 phút cho kết quả đánh giá chính xác tổn thương
của hệ thần kinh thực vật từ vùng dưới đồi não ( hypothalamus) trung tâm
chỉ huy của các phản xạ thực vật, dây thần kinh phế vị ( dây thần kinh
số X) đánh giá tổn thương trực tiếp đến hoạt động của nhịp tim, phản xạ
tiết nước bọt, phản xạ tiết acid của dạ dầy và hệ thống hạch giao cảm và
phó giao cảm cạnh cột sống một cách chính xác. Máy không những cho kết
quả chẩn đoán chính xác còn có tác dụng theo dõi quá trình điều trị mức
độ hưng phấn của thần kinh, mức độ tiết acid dạ dầy, tình tràng của vùng
dưới đồi, nhịp tim…với hình ảnh 3D sắc nét, biểu thi máu sinh động. hãy
đến khám để trải nghiệm chỉ có chuyên gia tại Việt Y Đường mới có kinh
nghiệm chẩn đoán và điều trị rối loạn thần kinh thực vật bằng những
phương pháp hiện đại, khoa học, hiệu quả, bệnh ổn định nhanh, an toàn.
Sâm tùng dương tâm điều trị hiệu quả các rối loạn thần kinh thực vật
Nếu tìm
được nguyên nhân gây rối loạn thần kinh thực vật thì cần chữa theo
nguyên nhân nhưng cho đến nay, những rối loạn thần kinh thực vật chưa
tìm được căn nguyên thì không có cách để chữa hoặc điều trị triệt để.
Hầu như người ta chỉ điều trị triệu chứng của rối loạn thần kinh thực
vật như có thể dùng benzodiazepine để điều trị lo âu, hồi hộp, mất ngủ.
Dùng những thuốc chống suy nhược cơ thể hoặc những biện pháp làm thích
nghi dần với hạ huyết áp tư thế như là nâng cao đầu giường, ăn nhiều bữa
ăn nhỏ trong ngày, chế độ ăn mặn hơn...
Rối loạn
thần kinh thực vật thường tự khỏi trong vòng khoảng 2 - 3 năm và rối
loạn này không có gì nghiêm trọng đe dọa cuộc sống. Tuy nhiên nó có thể
làm hạn chế những hoạt động trong cuộc sống hằng ngày của người bệnh từ
mức độ nhẹ đến mức độ nặng.
Điều trị rối loạn thần kinh thực vật chung và chứng cường giao cảm nói riêng bao gồm:
- Nội khoa:
dùng các thuốc canxi, sinh tố nhóm B (đặc biệt Vitamin B6), acid
glutamic, thuốc an thần… Bên Y học Dân tộc (Đông Y) điều trị bệnh này
rất hay vì có thể châm cứu kết hợp lý liệu pháp tắm nóng, tắm lạnh.
Ngoài ra nên tập thể dục, tránh căng thẳng, tịnh tâm. Tại phòng khám đa
khoa Đông Y Việt Y Đường đã có kinh nghiệm dùng thuốc Sâm tùng Dường tâm
thành phần thảo dược tự nhiên, đã qua nghiên cứu tại nhiều Trung tâm Y
khoa lớn chứng minh thuốc có tác dụng điều chỉnh rối loạn thần kinh thực
vật tương đối nhanh tỷ lệ khởi bệnh 69%, chuyển biến tốt 22%, có chuyển
biến 5%. Không có hiệu quả 4%. Nhưng vậy tỷ lệ chuyển biến tốt là 96%,
thuốc còn có tác dụng ngủ ngon, ăn tốt, thích ứng điều trị các thể rối
loạn nhịp tim như ngoại tâm thu thất, ngoại tâm thu nhĩ, nhịp nhanh
xoang, block nhĩ thất cấp 1, 2, thuốc ít tác dụng phụ, đã được bộ Y tế
cấp visa lưu hành toàn quốc.
- Ngoại
khoa có khi phải đặt ra nếu rối loạn thần kinh thực vật mà hiện tượng
tăng tiết mồ hôi quá nhiều, đặc biệt ở lòng bàn chân, bàn tay do trạng
thái cường chức năng giao cảm, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt, lao động...
Trường hợp này bác sĩ chuyên khoa thần kinh có thể làm thủ thuật hủy
hạch giao cảm ngực.
Tuy nhiên,
thần kinh thực vật là một hệ thống tuần thể nên việc điều chỉnh hoạt
động của cả cơ thể mình mới là điều quan trọng nhất. Vì vậy, việc luyện
tập yoga hay dưỡng sinh, ngồi thiền... đều rất cần thiết.
Người bệnh
nên luyện tập đi bộ, Yoga, khí công 1 ngày ít nhất 1 tiếng đồng hồ,
những bước chân vô thức sẽ tác động rất tốt và điều chỉnh lại hệ thần
kinh thực vật. Khoảng 1 thời gian bác sẽ cảm nhận được sự thay đổi rõ
rệt nhưng muốn lấy lại cảm giác thì phải tập liên tục trong 6 tháng.
Điều quan
trọng là luôn cần có tâm lý thoải mái, yên tĩnh, không căng thẳng để
giải tỏa những áp lực, ngoài ra luyện hít thở sâu cũng rất tốt.
VietYDuong clinic